In de sporen van de Hooglanders

Na de veeleisende eerste dag voelt de tweede etappe wat milder aan voor de benen, waardoor je meer tijd hebt om de bergwereld om je heen echt in je op te nemen. De rit begint met enkele gemakkelijke, panoramische kilometers over hoge bergweiden voordat je afdaalt naar de vallei van Babino Polje. Vanaf hier stijgt de route weer en maak je een prachtige lus langs het drielandenpunt van Montenegro, Kosovo en Albanië.

De top die dit grenspunt markeert, is te voet bereikbaar vanaf de route. Een korte maar belonende omweg voor wie zin heeft in een extra uitdaging. Op heldere dagen kun je diep de drie landen inkijken, een indrukwekkende herinnering aan hoe verbonden en ongerept deze bergen zijn. Iets verderop ligt het betoverende Hridsko-meer, een vulkanisch bergmeer op bijna tweeduizend meter hoogte. Het donkerblauwe water is ijskoud en ideaal voor een verfrissende duik op warme zomerdagen.

De afdaling vanaf hier brengt je naar Bajrović Katun, een rustige herdersnederzetting omringd door alpenweiden en grazende paarden. Je overnacht in een eenvoudige maar sfeervolle berghut, met een eigen kamer en gedeelde voorzieningen. De warmte van je gastvrouw Ermina en haar huisgemaakte maaltijden zullen je nog lang bijblijven. Alles wat hier op tafel komt, is lokaal, overdadig en met ziel bereid.

Door zijn ligging aan de peak sof the balkans wandelroute is deze plek is uitgegroeid tot een ontmoetingspunt voor avontuurlijke reizigers van over de hele wereld. De avonden verlopen gemoedelijk en eindigen vaak met kruidenthee of een glas rakija bij het vuur. Het is zo’n plek waar verhalen vanzelf op gang komen, en waar je voelt dat ook de berg zelf meeluistert.

De etappe van vandaag draait helemaal om uithoudingsvermogen. Twee stevige beklimmingen wachten, samen goed voor iets meer dan tweeduizend hoogtemeters, en een volle dag in het zadel. Als je je eerder al alleen in de bergen voelde, zal dat gevoel vandaag nog dieper worden — alleen jij, je fiets en het ritme van de weg.

De dag begint ontspannen met een afdaling van vijftien kilometer door bossen en weiden, helemaal naar de glinsterende oevers van het Plav-meer. Een verfrissende duik is hier moeilijk te weerstaan voordat je opnieuw aanzet voor de lange klim naar de hoge bergpassen. De eerste beklimming voert je over een ruige gravelweg naar de Velji Vrh-pas op 1.960 meter hoogte, waar het landschap openbreekt in uitgestrekte, stille bergkammen. Vanaf de pas daal je af naar de Kuti-vallei, een afgelegen plek waar de tijd lijkt stil te staan. Enkele verspreide dorpen, houten schuren, handgemaakte hekken en rookpluimen uit bergkeukens vormen het decor van een leven dat nauwelijks is geraakt door de moderne tijd.

Daarna volgt de tweede klim, geleidelijker maar onverbiddelijk. De beloning is ditmaal geen afdaling, maar het moment waarop je berglodge in beeld komt, te midden van weiden vol bloemen. Een koud biertje, een stevig bord eten en een echt bed wachten op je — precies in die volgorde.

Je overnacht in de levendige Stavna Katun, een van de grootste en nog steeds actieve herdersnederzettingen van Montenegro. Terwijl de herders hier nog dagelijks hun kuddes verzorgen, is de plek ook uitgegroeid tot een ontmoetingspunt voor wandelaars die de drie imposante Komovi-pieken willen beklimmen die hoog boven de vlakte uittorenen. Wanneer de avond valt, koelt de lucht af, klinken de koeienbellen in de verte en kleuren de bergen goud. Een stille herinnering aan waarom je hier bent.

De laatste etappe brengt je weer terug naar het beginpunt van je avontuur. Na dagen van klimmen en fietsen op hoogte voelt de route van vandaag bijna moeiteloos aan: een lange, sierlijke afdaling van de hoogten van Bjelasica terug naar het dal. De lucht is warmer, het ritme rustiger en bij elke omwenteling van de pedalen groeit het gevoel van tevredenheid.

De eerste uren volg je een golvend bergplateau op ongeveer zeventienhonderd meter hoogte, slingerend door open weiden en over de laatste bergkammen van het gebergte. Het grootste deel van de route ligt net boven de boomgrens, waar de horizon oneindig lijkt en elke bocht een nieuw uitzicht biedt over het wilde binnenland van Montenegro.

Je passeert de laatste herdersnederzettingen van je reis: eenvoudige groepjes houten hutten, omringd door grazende schapen en paarden. Deze laatste katuns voelen als een afscheidsgroet van de bergen zelf, een herinnering aan de mensen en tradities die deze tocht hun ziel hebben gegeven. Verderop voert het pad langs een reeks kristalheldere bergmeren, waarvan de weerspiegeling voortdurend verandert met de wolken. Uiteindelijk bereik je een van de echte juwelen van Bjelasica: het uitzichtpunt Bendovac. Vanaf hier ontvouwt de wereld zich onder je wielen — het diepe groen van het oerbos van Biogradska Gora en het zilverblauwe oppervlak van het Biogradsko-meer.

Vanaf Bendovac neemt de zwaartekracht het over. De weg duikt en kronkelt langzaam omlaag naar Jelovica, waarmee de cirkel van deze onvergetelijke reis sluit. Wanneer je terugkeert naar het startpunt, zijn je benen vermoeid, je kleren bedekt met stof van de bergen en je hoofd vol stille trots. Het is meer dan het einde van een route — het is de voltooiing van een verhaal, geschreven in grind, hoogte en stilte.

Er zijn verschillende mogelijkheden om deze etappe in te korten, mocht de vermoeidheid toeslaan of de roep van het zwembad bij de Jelovica Lodge te verleidelijk worden.

Na een stevig ontbijt is het tijd om afscheid te nemen, niet alleen van je gastheer en gastvrouw, maar ook van de bergen zelf. De fietsen zijn bedekt met stof, je benen voelen aangenaam vermoeid en in de lucht hangt nog de geur van houtrook en wilde kruiden.

Terwijl je verder reist met de auto, besef je hoezeer deze dagen je gevoel voor afstand en tijd hebben veranderd. Het ritme van de hooglanden blijft nog lang hangen; de stilte tussen de bergtoppen, het gelach rond de tafel, het gelijkmatige draaien van trappers en wielen.